එක රැයකින් කාටත් හොරෙන්
මේ විස්මිත රූ රටා මවන්නේ කවුද
මිනිස් අතකට බැරි මේ ‘හාස්කම’ පිටසක්වළ ජීවින්ගේ වැඩක් දැයි සැකයක්
ඈතින් ඈතට එක යායට පෙනෙන බාර්ලි වගාවට හිරු එළිය වැටී කරල් රන්වන් පැහැයෙන් දිදුලයි. ඔබත් එවැනි කෙත්යායක හිමිකරුවකු යැයි මොහොතකට සිතමු. රැයක් ගෙවී පසුදා උදෑසන කෙත්යාය කරා එන ඔබ නෙත ගැටෙන්නේ පුදුමාකාර දසුනකි.
අක්කර සිය ගණනක් විහිදෙන කෙතෙහි එක්තරා කොටසක ධාන්ය වගා අද්භූත ලෙස මහ පොළොවට නැමී ගොසිනි. ඉන් මැවෙන්නේ අප මිහිමත දැක නොදුටු ආකාරයේ විස්මිත ජ්යාමිතික රූ රටාවකි.
පෙරදා හවස් යාමයේ ඔබ නොදුටු මේ රටාව රැයක් ගෙවී පහන් වූ පසු ඔබ දෑස් ඉදිරියේය. අඩි 50 - 60 ක් පමණ වූ විෂ්කම්භයකින් යුතු විශාල කොකිස් අච්චුවක් වැනි යමක් ඔබගේ ධාන්ය වගාව මත තබා තද කළාක් වැනිය. අච්චුවට තදවූ සියලු ධාන්ය පඳුරු අපූරුවට මහ පොළොවට නැමී ජ්යාමිතික හැඩතලයක් මවයි.
එහෙත් ධාන්ය වගාවට කිසිම හානියක් වී නැත්තේය. අඩුම තරමින් එකම බාර්ලි පඳුරකවත් කඳ කැඩී හෝ තැලී නැත. ඇත්තේ නැවීමක් පමණි.
එවැනි අරුම පුදුම රූ රටාවක් ඔබගේ ධාන්ය වගාවේ එක් රැයකින් මැවුණේ නම් සැබවින්ම ඔබ පුදුමයට පත්නොවන්නේ ද? මන්ද එවැනි විස්කමක් එක් රැයකින් මෙතරම් අපූරුවට මිනිස් අතකින් නම් සිදුකළ නොහැකි නිසාය.
මෙය කාගේ වැඩක් ද? ලොව මැවූ මහා විශ්වකර්මයාගේ වැඩක් ද? උත්තර නැත.
ලොව පුරා පිහිටි විශාල ධාන්ය වගා අතරේ එක් රැයෙකින් මැවෙනා මේ ආශ්චර්යවත් ජ්යාමිතික රූ රටා අද ලෝකයේ මෙතෙක් නොවිසඳුණු අබිරහසක් ලෙස වාර්තා වෙයි.
කවුරුන් විසින් කෙලෙස කුමකට නිර්මාණය කරනු ලැබුවේදැයි තවමත් නිගමනයකට පැමිණ නැති මේ රූ රටා පිළිබඳව ඇත්තේ ප්රශ්නාර්ථයකි. බොහෝ දෙනා මේ ධාන්ය රටා පිළිබඳව විවිධ මත පළ කරති.
යම් යම් නිගමන කිසිම ලෙසකින්වත් විද්යාත්මකව හෝ සාක්ෂි සහිතව හෝ ඔප්පු කර නැති විශ්ව රහස් වශයෙන්ම පවතී. හඳුනා නොගත් පියාසර වස්තු පිළිබඳව උනන්දුවක් දක්වන බොහෝ දෙනා මේ රූ රටා පිටසක්වල ජීවීන්ගේ නිර්මාණ යැයි විශ්වාස කරති.
ලොව පුරා රටවල් 25 කට වැඩි සංඛ්යාවක මේ වන විට මේ ආකාරයේ ධාන්ය රූ රටා 10000 කට අධික සංඛ්යාවක් මතු වී ඇතැයි වාර්තා වේ. මින් වැඩිම ධාන්ය රටා මැවුණු රට ලෙස වාර්තා වන්නේ එංගලන්තයයි.
මේ ආකාරයේ රූ රටා මතු වූ ඉතාම මෑත සංසිද්ධිය වාර්තා වූයේ ද එංගලන්තයෙනි. එරට විල්ට්ෂයර් පළාතේ විශාල තිරිඟු යාය කීපයකම මැයි මාසයෙන් ආරම්භ වී අගෝස්තු මස 25 වැනිදා දක්වා වරින් වර මෙවැනි රූ රටා මතුවී තිබේ.
මෙහි විශේෂත්වය වන්නේ මේ සියලු රූ රටා එක් රැයකින් නිර්මාණය වී තිබීමය. මෙලෙස මතු වූ ඇතැම් රූ රටා යාර 30 - 40 සිට 100 - 500 දක්වා දිග පළලිල් යුත් විශාල රූ රටාය.
බටහිර රටවල අක්කර දහස් ගණන් වූ ධාන්ය යායවල සියලු වගා කටයුතු කෙරෙනුයේ විශාල යන්ත්ර සූත්ර යොදා ගැනීමෙනි. බොහෝ විට පොහොර හා කෘමිනාශක ඉසිනුයේ ද කුඩා ගුවන් යානාවලිනි. එක් රැයකින් මතු වූ මේ ධාන්ය රටා වඩාත් හොඳින් දිස්වනුයේ ගුවනේ සිට බලද්දීය.
“මං ඊයේත් මගේ තිරිඟු වගාවට පොහොර ඉස්සා. හවස් වන තුරුම පොහොර ඉස ගෙදර ගොස් යළි උදෑසන පොහොර ඉසීමට යද්දී මගේ තිරිඟු යායේ රූ රටාවක් මතු වී තිබෙනු දුටුවා. ඊයේ හවස් වනතුරුම එවැනි රටාවක් එහි නොතිබුණු බව මට සහතකයි.”
තිරිඟු යායක අයිතිකරුවෙක් මෙවර මතු වූ රූ රටාවක් ඡායාරූපගත කරමින් එසේ පැවැසීය.
ධාන්ය රූ රටා ප්රථම වතාවට දිස්වූ බව වාර්තා වූයේ 1678 දීය. ඒ හා ගෙතුණු මිථ්යා කතාවක් ද වෙයි. ඉන් කියැවුණේ අස්වනු නෙළූ කුලීකරුට නිසි කුලිය යක්ෂයාගෙන් ඉල්ලා ගන්නා ලෙසට පැවසූ කල පසුදා බලද්දී යක්ෂ රූ රටාවක් එක්තරා කෙත්යායක මැවී තිබුණු බවය.
වඩාත් ප්රකට හා කාගේත් අවධානයට ලක්වෙමින් රූ රටා මතු වීම ආරම්භ වී ඇත්තේ 1970 දශකයේය. ලොව පුරා රටවල් 25 කින් මේ රූ රටා පිළිබඳ සිද්ධි වාර්තා වුවත් වැඩිපුරම වාර්තා වූයේ එංගලන්තයෙනි.
මේ රූ රටා බොහෝ විට ඉතාම නිවරැදිව ජ්යාමිතිකව නිර්මාණය වූ ඒවාය. දිගින් දිගටම මේ පිළිබඳ වාර්තා වෙද්දී ලොව පුරා මේ රූ රටා පර්යේෂණ හා ඒ ගැන උනන්දුවක් දක්වන්නන්ගේ සමාජ ආරම්භ විය.
ඔවුන්ගේ පර්යේෂණයන්ගෙන් වාර්තා වන්නේ මේවායින් ඉස්මතු වන ඇතැම් රූ සටහන් ප්රාග් ඓතිහාසික යුගයේ ලෝකයේ ඇතැම් පුරාණ ආගමික ස්ථානවල ඇති රූ සටහන් හා සමාන බවය.
සමුදුරු පතුලේ වැලි මතුපිටින් අයිස් තට්ටු මතුපිටත් ඇතැම් අවස්ථාවලදී මේ ආකාරයේ රූ රටා මතු වී ඇති බවත් පර්යේෂකයෝ පෙන්වා දෙති. ඇමෙරිකාවේ මතු වූ එක් ධාන්ය රටාවක මායාවරුන්ගේ දින දර්ශනය එලෙසම සටහන්ව තිබූ බව ද වාර්තා වෙයි.
එලෙස මතු වූ තවත් රූ සටහන් පැය බාගයේ සිට පැය 5 ක් ඇතුළත වැනි ඉතා කෙටි කාලසීමාවක දී මතු වී ඇති බව ද ඇතැම් පර්යේෂකයෝ පෙන්වා දෙති. ඉතාම සූක්ෂම සංකීර්ණ ජ්යාමිතික රටා ඉස්මතු කරමින් නිර්මාණය වන ඇතැම් කෙත් යායන්හි අදාළ නිර්මාණය සහිත කොටසෙහි පමණක් පස ක්ෂුද්ර තරංග වැනි ඉතා ඉහළ බලයක් භාවිත වූවක් මෙන් පසේ ව්යුහය වෙනස් වන බව ද පෙනී ගොස් තිබේ.
කෙත් වතුවල මේ ජ්යාමිතික රූ රටා මැවෙනුයේ ධාන්ය පඳුරේ කඳ පොළොවට නැමීමෙනි. නමුත් මෙහිදී කිසිම ලෙසකින්වත් ධාන්ය කඳ නොකැඩේ. එමෙන්ම පැළයට ද හානියක් සිදු නොවේ. බොහෝ විට මේ රූ රටා දක්ෂිණාවෘත්තව නැමී සැකසුණු රූ රටාය. එසේම රූ සටහනේ අයිනේ පිහිටි ධාන්ය පැළ වියමනක ආකාරයට නැවී රටාව නිර්මාණය කරයි.
යම්කිසි ලෙසකින් ධාන්ය අතර වල් පැළැටියක් වේ නම් එය ඉහත ආකාරයට නොනැමී ධාන්ය පැළ පමණක් නැමීම ද මෙහි විශේෂත්වයකි.
1991 වසරේ දී එංගලන්තයේ ඩග් බෝවර් සහ ඩේවිඩ් චෝලේ යන දෙදෙනා තමන් වසර ගණනාවක් තිස්සේ රට පුරා එවැනි ධාන්ය රූ රටා 250 ක් පමණ නිර්මාණය කළ බව පවසති.
නමුත්, ඔවුන්ගේ එම ප්රකාශ හා නිර්මාණ අන් අයගේ අවධානය දිනාගැනීමට සමත් වූයේ නැත. මිනිස් අතකින් නිර්මාණය කළ එම රටා හා ඉබේ නිර්මාණය වූ රූ රටා හාත්පසින්ම වෙනස් විය. මිනිසුන් විසින් නිර්මාණය කළ රූ රටාවේ තිරිඟු පැළවල ශෛලවල හැඩය ඉබේ නිර්මාණය වූ ගස්වලට වඩා වෙනස් වූ අතර, ඒවායේ කඳ අවස්ථා ගණනාවකදීම කැඩී තිබෙනු ද දැකගත හැකි විය.
වරක් ඩිස්කවරි නාලිකාව ද අදාළ ක්ෂේත්රයන්හි නිපුණතා දැක්වූවන් යොදවා මේ ආකාරයටම ධාන්ය රූ රටා නිපදවීමට තැත් කරනු ලැබීය. නමුත් ඒවා ද ඉබේ හැදුණු රූ රටා අහලකටවත් ඒමට නොහැකි විය.
කවුරුන් කෙලෙස කුමන හේතුවක් නිසා නිපදවුවද මේ ධාන්ය රූ රටා පිළිබඳව තවමත් ලොව පුරා ඇත්තේ කුතුහලයකි. එසේම ඒ ගැන නිශ්චිත පිළිතුරක් ද මෙතෙක් ලැබී නැත්තේය.